Wat is de zin van het bestaan? Wie heeft er zich die vraag nog nooit gesteld? Het antwoord erop lijkt misschien niet zo simpel op het moment dat je jezelf de vraag stelt, want dat zijn steevast ogenblikken van moedeloosheid, radeloosheid of wanhoop. Maar toch kan het simpeler zijn dan je denkt? Hoe ik dat weet? Victor Frankl gaf me de richting aan. Victor wie?
Toen ik voor de eerste keer zijn boekje "De zin van het bestaan" las, gingen mijn ogen open. Onmiddellijk deed ik het boekje ook cadeau aan meerdere mensen en las ook verder met zijn andere werken. Sommigen noemen hem de grondlegger van de derde Weense school van de psychoanalyse. Ook wel de eerste vorm van de humane pschyatrie genoemd. Maar wie was deze man? Viktor Frankl, een Oostenrijkse psychiater en Holocaust-overlevende, was de grondlegger van logotherapie, een vorm van existentiële therapie. In zijn boek "De Zin van het Bestaan" beschrijft hij aan de hand van zijn ervaringen tijdens de tweede wereldoorlog in werk-en concentratiekampen, hoe mensen zelfs in de meest extreme omstandigheden betekenis kunnen vinden. Zijn centrale idee: wie een doel heeft, kan bijna alles verdragen. Als je mijn blog regelmatig leest zal je zijn naam vaker zien terug komen.
Paradoxale Intentie: Een Bevrijdende Techniek tegen Angst en Obsessies van Viktor Frankl
Angst en obsessieve gedachten kunnen verlammend werken. Ze beperken ons leven en zorgen ervoor dat we situaties vermijden die eigenlijk beheersbaar zouden kunnen zijn. Wat als er een methode bestaat die het probleem niet uit de weg gaat, maar het juist van een heel andere kant benadert? Maak kennis met paradoxale intentie, een revolutionaire techniek uit de logotherapie van Viktor Frankl.
Wat is Paradoxale Intentie?
Paradoxale intentie is een therapeutische techniek waarbij je angst en obsessies niet probeert te vermijden, maar ze juist opzoekt met humor en ironie. Deze aanpak haalt de spanning en druk van de situatie weg, waardoor de angst haar grip op jou verliest. Het idee is simpel maar krachtig: door de angst als het ware uit te dagen, keer je de dynamiek om en herwin je de controle.
De kern van paradoxale intentie is dat je bewust probeert te doen wat je eigenlijk vreest. Dit maakt de angst minder ernstig en neemt de spanning weg.
Het Probleem van Angst en Vermijding
Wanneer we angstig zijn, is onze natuurlijke reactie vaak om de situatie te vermijden die deze angst oproept. Dit kan echter een vicieuze cirkel veroorzaken:
- Hoe meer je een situatie probeert te vermijden, hoe groter de angst ervoor wordt.
- De angst krijgt steeds meer macht over je leven.
Bij paradoxale intentie gebeurt het tegenovergestelde: in plaats van weg te lopen van de angst, nodig je haar uit. Dit klinkt tegenstrijdig, maar dat is precies waarom het zo goed werkt.
Een Praktisch Voorbeeld
Stel je voor dat je bang bent om te blozen tijdens een presentatie of in een sociale situatie. Je angst vertelt je: "Wat als ik bloos? Iedereen zal het zien en over me oordelen!"
Met paradoxale intentie draai je deze gedachte om en zeg je tegen jezelf: "Ik ga mijn best doen om zo rood mogelijk te worden. Ik wil dat iedereen het ziet!" Door de angst te omarmen en zelfs te overdrijven, haal je de druk van perfectie weg. Vaak gebeurt dan precies het tegenovergestelde: je ontspant en de angst verliest haar kracht.
Hoe Werkt Paradoxale Intentie?
De kern van paradoxale intentie is dat je bewust probeert te doen wat je eigenlijk vreest. Dit maakt de angst minder ernstig en neemt de spanning weg. Hier is hoe het proces eruitziet:
- Herken je AngstIdentificeer het specifieke probleem dat je angst veroorzaakt. Dit kan een sociale situatie zijn, een fysieke reactie zoals blozen, of zelfs een obsessieve gedachte.
- Keer de Dynamiek Om In plaats van te proberen de angst te vermijden of te onderdrukken, geef jezelf de opdracht om precies dat te doen waar je bang voor bent. Dit doe je op een humoristische of ironische manier.
- Accepteer en Lach Door je angst met humor te benaderen, verander je de emotionele lading van de situatie. Je haalt de ernst weg en neutraliseert de kracht van de angst.
Waarom Werkt Het?
Paradoxale intentie werkt vanwege een psychologisch principe: hoe meer je iets probeert te vermijden, hoe sterker het wordt. Dit heet de paradox van controle. Door bewust te kiezen voor wat je vreest, doorbreek je de cyclus van vermijding en overmatige controle.
Daarnaast introduceert humor een luchtige en relativerende blik op de situatie. Dit helpt om afstand te nemen van de negatieve emoties die je angst veroorzaken.
Voor Wie is Paradoxale Intentie Geschikt?
Deze techniek is effectief voor mensen die worstelen met:
- Angsten: Sociale angst, faalangst, of specifieke fobieën.
- Dwanggedachten: Het steeds opnieuw ervaren van obsessieve gedachten.
- Stressvolle situaties: Momenten waarin de angst lijkt te overheersen.
Hoewel paradoxale intentie eenvoudig klinkt, is het belangrijk om dit te doen onder begeleiding van een therapeut, zeker bij ernstigere angststoornissen of dwanggedachten. Een ervaren therapeut kan je begeleiden bij het juist toepassen van deze techniek.
Paradoxale Intentie en Vrijheid
De kracht van paradoxale intentie ligt in het herwinnen van je vrijheid. Viktor Frankl geloofde dat we, zelfs in de moeilijkste situaties, de vrijheid hebben om onze houding te kiezen. Door deze techniek toe te passen, neem je die vrijheid terug en laat je angst niet langer de regie over je leven voeren.